Duurzaamheid
Duurzaamheid gaat over het leefbaar houden van de aarde op de langere termijn. Denk hierbij aan de klimaatverandering die optreedt en de uitputting van de grondstoffen van de aarde.
Welkom op de website van de omgevingsvisie van de gemeente Venray!
In de omgevingsvisie laten we zien voor welke uitdagingen de Gemeente Venray staat en waar we als gemeente naar toe willen in de toekomst. De omgevingsvisie vormt de ruimtelijke vertaling van de strategische visie: onze Toekomstvisie 2030 ‘Venray loopt voorop’.
Samen met de input van onze inwoners, ondernemers en verenigingen hebben we deze omgevingsvisie tot stand gebracht. Daar zijn we trots op!
De belangrijke waarden van Venray willen wij beschermen en versterken. De aankomende jaren zetten we ons hiervoor in. We houden daarbij rekening met verschillende opgaven zoals de klimaatverandering, de energietransitie en de woningbouw om het woningtekort op te lossen. Dit doen we aan de hand van onze ambities. Hoe ziet onze gemeente er over 10 jaar uit?
De ambities spelen een rol in ontwikkelingen binnen de verschillende deelgebieden. Dit alles leest u terug in de gemeentelijke omgevingsvisie!
Duurzaamheid gaat over het leefbaar houden van de aarde op de langere termijn. Denk hierbij aan de klimaatverandering die optreedt en de uitputting van de grondstoffen van de aarde.
Het klimaat verandert snel en merkbaar. Wetenschappers waarschuwen er al lang voor en voorspellen een klimaatcrisis als we op de huidige wijze doorgaan. Om de gevolgen van de klimaatverandering te kunnen opvangen worden er twee sporen bewandeld.
Duurzaamheid gaat over het leefbaar houden van de aarde op de langere termijn. Denk hierbij aan de klimaatverandering die optreedt en de uitputting van de grondstoffen van de aarde.
We leven op het moment in een overwegend lineaire economie. Dat betekent dat we grondstoffen gebruiken, vermaken tot een product en uiteindelijk afstoten (storten en verbranden) als het product geen doel meer heeft en afval is geworden. Hierdoor verliezen we veel van onze kostbare grondstoffen en richten tevens milieuschade aan. Ook groeit de wereldbevolking ieder jaar en daarmee de vraag naar grondstoffen. Deze ontwikkeling en de eindigheid van grondstoffen, zorgt voor schaarste en uiteindelijk zelfs het opraken van grondstoffen. Om welvaart en welzijn ook in de toekomst te waarborgen, zien we steeds meer ontwikkelingen naar een circulaire economie.
Onder de noemer van Venray Vergroent wordt invulling gegeven aan energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie. Informatie hierover is te vinden op de website www.venray.nl/venray-vergroent.
Hieronder worden de thema’s energietransitie en klimaatadaptatie achtereenvolgens nader beschouwd. Voor het thema circulaire economie verwijzen we naar de uitwerking van het thema Economie.
Energietransitie
De energietransitie gaat over de verandering in de opwek en het gebruik van energie (elektriciteit en warmte). Energie wekken wij nu vaak op met behulp van fossiele bronnen – zoals kolen, gas en benzine – maar deze bronnen stoten bij gebruik broeikasgassen (bijvoorbeeld CO2) uit en zullen ooit opraken. Deze bronnen moeten daarom worden vervangen door duurzame energiebronnen. Ook het besparen van energie waar dat kan, is een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Bij dit thema gaan we in op welke veranderingen de energietransitie in onze gemeente met zich mee brengt.
Fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas en steenkolen zijn de bron van de meeste energie die we vandaag gebruiken. Het winnen en gebruiken van deze fossiele bronnen is niet alleen slecht voor het milieu, het is ook slecht voor onze gezondheid. De uitstoot van CO2 is zo groot dat het klimaat verandert en de aarde opwarmt. De energietransitie, het massaal overstappen op duurzame energiebronnen die nooit op zullen gaan, zoals wind en zon, moet de CO2-uitstoot en klimaatverandering drastisch verminderen.
Waar staan we?
In onze Energiestrategie hebben we als ambitie opgenomen om als gemeente in 2030 een reductie van 55% van de CO2 uitstoot t.o.v. 1990 te realiseren. Daarnaast is de inzet om 45% van het elektrisch verbruik lokaal op te wekken met hernieuwbare bronnen. Dit komt overeen met 185 ha zonnepanelen of 14 grote windturbines. We kijken naar de energiebronnen van de toekomst.
Om deze CO2-doelstelling te kunnen bereiken, zetten we stappen door plannen en uitvoeringsprogramma’s op te stellen voor energiebesparing en een andere opwekking van energie. Daarbij wil de gemeente het goede voorbeeld geven en stimuleert en ondersteunt de lokale energietransitie. In het Kader voor Opwekking Duurzame Energie (KODE) hebben we beschreven op welke wijze we omgaan met initiatieven voor duurzame energie. Een deel van de duurzame energie-opwek door middel van zon is gerealiseerd.
Voor zonne-energie hanteren we de ‘zonneladder’: vijf sporen (daken, reststroken, bouwvlakken, oude en jonge ontginningen) waar onder voorwaarden mogelijkheden bestaan en ambities zijn geformuleerd en waaraan een ‘zonnekaart’ (met uitsluitings- en voorkeursgebieden) is gekoppeld.
Voor windprojecten is op dit moment, gezien het gebrek aan medewerking, géén aanleiding om door te gaan met een vervolgfase van de ontwikkeling van een windpark op grondgebied van Venray.
Het verduurzamen van bestaande gebouwen in Venray zal geleidelijk plaatsvinden. Er is een Transitievisie warmte. Deze visie is vooral gericht op besparing. We stimuleren initiatieven vanuit inwoners en ondernemers om hun eigen woning of bedrijfspand aan te passen en te verduurzamen, bijvoorbeeld door isoleren en het plaatsen van zonnepanelen op daken. Er komt een nieuwe Transitievisie warmte. Omdat er diverse nieuwe technieken in ontwikkeling zijn is een regelmatige update van de TVW noodzakelijk.
De rijkssubsidies die we ontvangen voor de aanpak van energiearmoede en isolatie van woningen met een laag energielabel worden gericht ingezet.
Samen met de andere gemeenten in Noord- en Midden Limburg, de provincie en het waterschap is de regionale energiestrategie 1.0 (RES NML 1.0) opgesteld. Hierin zijn de regionale ambities ten aanzien van de energietransitie geformuleerd:
- op het gebied van energiebesparing en kleinschalige opwek willen we in 2030 minimaal 25% minder CO2 uitstoten dan in 2015;
- met duurzame zon- en windprojecten willen we in de regio 1.200 gigawatt uur duurzame energie opwekken in 2030;
- we streven naar 100% duurzame warmte in 2050.
De RES NML 1.0 vormt het regionale bod van 1,2 TWh aan het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie. De RES 1.0 is een eerste versie van een document dat tweejaarlijks herzien zal worden.
Zowel de RES NML 1.0 als de gemeentelijke Energiestrategie hebben hetzelfde doel: minder energie verbruiken en de energie die we verbruiken duurzaam opwekken. De energietransitie gaat over gemeentegrenzen heen en regionale samenwerking is een vereiste. Het energielandschap Wells meer is hiervan een goed voorbeeld.
Wat komt er op ons af?
De energietransitie is sterk aan verandering onderhevig. We staan nog maar aan het begin van de transitie en de route naar een CO2-neutrale gemeente is sterk afhankelijk van landelijke, zelfs internationale ontwikkelingen op gebied van wet- en regelgeving, maar ook van technologische ontwikkelingen (bijvoorbeeld op gebied van waterstof en accu's). Het is van groot belang dat we deze ontwikkelingen blijven volgen. Om de doelstellingen van de energietransitie te kunnen halen, is daarnaast een verzwaring van het elektriciteitsnet nodig. De komende jaren zullen Enexis en Tennet zich dan ook richten op uitbreiding van het net.
Maar de energietransitie is bovenal meer dan alleen een technische oplossing voor een klimaatvraagstuk; de mens staat hierin centraal. Iedere inwoner en organisatie, in de breedste zin van het woord, moet op zijn eigen manier kunnen meepraten, mee kunnen denken en mee kunnen doen. Alleen samen kunnen wij zorgen voor een haalbare en betaalbare energietransitie.
Wat willen we?
De energietransitie vraagt om een actieve aanpak. We zetten ons in voor energiebesparing, duurzame opwek van energie, een duurzame gebouwde omgeving en duurzame mobiliteit. Onze ambities uit de Energiestrategie, de KODE, de Transitievisie Warmte en de RES NML 1.0 vinden een plek in diverse uitvoeringsprogramma’s, convenanten en concrete projecten. We monitoren onze inspanningen en herijken onze kaders, indien nodig.Â
Per deelgebied betekent dit de volgende aanpak (lees hier meer over bij de deelgebieden).
In het centrum:
In de woongebieden:
In de werkgebieden:
In de agrarische gebieden:
In de natuurgebieden:
Relatie met: Wonen, Economie, Bereikbaarheid
Klimaatadaptatie
In het Klimaatakkoord van Parijs zijn afspraken gemaakt en doelen bepaald waarmee we de opwarming van de aarde samen gaan aanpakken. Nederland is in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust. De uitdaging rondom de verandering van het klimaat en de manier waarop we hiermee omgaan, raakt ons allemaal en werkt overal in door. Het klimaat is daarmee een heel belangrijk thema om onze leefomgeving gezond en veilig te houden.
Het heeft invloed op alle beleidsvelden. In onze visie Klimaatadaptatie (2021) onderscheiden we de volgende klimaatthema’s: overstromingen, wateroverlast, droogte, hitte en biodiversiteit. De achteruitgang van biodiversiteit hangt deels samen met de klimaatverandering.
Mensen hebben invloed op het klimaat. Door alles wat we uitstoten (door machines, auto’s en allerlei activiteiten) komen er gassen in de lucht die allerlei gevolgen hebben. Bijvoorbeeld de uitstoot van CO2 (koolstofdioxide) is zo groot, dat het klimaat verandert en de aarde opwarmt. Deze klimaatverandering heeft grote gevolgen: de zeespiegel stijgt en we hebben steeds vaker te maken met extreem weer. De kans bestaat dat veel plant- en diersoorten uitsterven en dat bepaalde landbouwgewassen niet meer geteeld kunnen worden. Dit heeft weer effect op onze voedselvoorziening.
Klimaatadaptatie wil zeggen: we passen de omgeving aan om beter om te gaan met de effecten van de klimaatverandering. Als we daar optimaal mee kunnen omgaan, dan noemen we dat klimaatbestendigheid. Met klimaatadaptatie moeten we af van het idee dat we de natuurlijke systemen blijvend kunnen afstemmen op ons gebruik en onze wensen, maar moeten we ons gebruik en onze wensen afstemmen op de natuurlijke systemen.
Waar staan we?
Wat komt er op ons af?
Als we het over klimaat(verandering) hebben dan zien we allerlei ontwikkelingen. Het heeft effecten zoals hittestress, extreme droogte, extreme neerslag en de stijgende zeespiegel. Om de schade van de klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken moeten we maatregelen nemen. Deze maatregelen hebben ruimtelijke gevolgen. Daarnaast kijken we of deze maatregelen zijn te koppelen met andere uitdagingen die op ons af komen. Bijvoorbeeld op het gebied van de landbouw of het hergebruik van grondstoffen (circulaire economie).
Klimaatadaptatie en ruimtelijke adaptatie gaan hand in hand. We moeten onze dorpen, steden en het buitengebied zó inrichten dat we voorbereid zijn op het toekomstig klimaat. Dit noemen we ruimtelijke adaptatie. Op allerlei niveaus worden maatregelen bedacht om dit te bereiken. Hierbij zien we tevens dat gezocht wordt naar het combineren van de diverse opgaven. Bij dorpen, wijken, pleinen en straten wordt nagedacht hoe we de inrichting zo kunnen maken dat het klimaatbestendig is. De aanleg van straten en pleinen zorgt voor een toename aan verhard oppervlak waarop regenwater afstroomt en niet in de grond kan trekken. Daarnaast zorgt de verharding voor een risico op hittestress omdat de stenen en asfalt veel warmte uitstralen in de zomer. Door minder verhardingen en meer groen aan te leggen kan wateroverlast en warmteoverlast worden voorkomen of beperkt. Het groener inrichten van onze leefomgeving draagt daarnaast ook in grote mate bij aan een verbetering van de biodiversiteit en beperken van plaagdieren zoals de eikenprocessierups.
Wat willen we?
We willen kunnen anticiperen op de negatieve effecten als gevolg van de veranderingen van ons klimaat. Klimaatadaptatie moet een vanzelfsprekendheid worden. Onze ambitie is om in 2035 klimaatadaptief te zijn en de effecten van het veranderende weer onder controle te hebben. We gaan Venray zo veel mogelijk vergroenen en daarmee hitte en droogte bestrijden.
Een belangrijk instrument om de gevolgen van klimaatverandering te duiden zijn de zogenaamde klimaatstresstesten. Stresstesten bestaan uit kaarten met informatie waar knelpunten zich voor kunnen gaan doen bij bijvoorbeeld zware buien, langdurige droogte of hoge temperaturen. Aan de hand van deze kaarten bepalen we nu al op welke plekken we acties uit voeren. Deze stresstesten worden regelmatig vernieuwd.
Voor een goede aanpak is het van belang om samen te werken. Daarom werkt de gemeente Venray samen met partners als de Provincie Limburg, Waterschap Limburg en de regiogemeenten. En we organiseren acties samen met onze inwoners, verenigingen en bedrijven, onder andere met de Operatie Steenbreek.
Per deelgebied betekent dit de volgende aanpak (lees hier meer over bij de deelgebieden).
In het centrum:
In de woongebieden:
In de werkgebieden:
In de agrarische gebieden:
In de natuurgebieden:
Relatie met:Â Gezondheid, Wonen
Circulaire Economie
Voor dit thema verwijzen we naar de uitwerking van het thema Economie.