De omgevingsvisie richt zich op complexere ruimtelijke ontwikkelingen en biedt het kader om dergelijke initiatieven goed te kunnen afwegen. De maatschappij staat echter niet stil en er komen telkens nieuwe ontwikkelingen en opgaven op ons af. De omgevingsvisie geeft richting, maar is tegelijkertijd ook een levend document. We houden de vinger aan de pols.
In (thematische of gebiedsgerichte) omgevingsprogramma’s werken we de meer abstracte ambities en beleidsdoelen van de omgevingsvisie verder uit. De juridische vertaling van de omgevingsvisie vindt plaats in omgevingsplan (de opvolger van het bestemmingsplan). Hierin staat straks precies wat er wel en niet in de omgeving kan en mag gebeuren.
Afwegingskader
In de omgevingsvisie worden verschillende deelgebieden onderscheiden. Per deelgebied beschrijven we de kenmerken en kwaliteiten van het gebied, wat we willen bereiken en hoe we dat willen bereiken. De combinatie van deze kenmerken, waarden en ambities vormen het toetsingskader voor nieuwe initiatieven. Initiatieven die hieraan bijdragen, kunnen rekenen op een positieve grondhouding van de gemeente. Op voorhand sluiten we niets uit, mits er duidelijk sprake is van kwaliteit en er geen strijd is met andere visies zoals de provinciale en landelijke visies. Wij nodigen iedereen uit om Venray in de toekomst (nog) mooier, gezonder, duurzamer en sterker te maken!
Om te bepalen of een initiatief de omgevingskwaliteit versterkt, moet er (per saldo) sprake zijn van meerwaarde: wordt Venray er mooier, gezonder, duurzamer en sterker van? Concreet betekent dit dat een bijdrage wordt geleverd aan (een van) de vier hoofdambities van de omgevingsvisie.
Naast de vraag of een initiatief bijdraagt aan de hoofdambities van de omgevingsvisie, toetsen wij natuurlijk ook aan bestaande wetten en regels (bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, milieu, verkeer). Uiteindelijk moet voor elk initiatief een ruimtelijke procedure worden doorlopen. Samen met de initiatiefnemer bespreken we wie welke rol hierin pakt (zie rol van de gemeente).
Ruimtelijk kwaliteitskader
In deze omgevingsvisie wordt ook een beschrijving van de waarden gegeven.
Het betreft de volgende waarden:
- Erfgoed
- Landschap
- Natuur en groen
- Water en bodem
- Stedenbouwkundig kader
Deze waarden vormen gezamenlijk de ruimtelijk kwaliteit van de gemeente. Door de ruimtelijke kwaliteit van Venray te beschermen en te versterken sluiten we aan bij het motto van de Omgevingswet ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit’.
Hiervoor is een integraal ruimtelijk kwaliteitskader opgesteld, zie https://www.rkkvenray.nl/. Hierin hebben we de ruimtelijke kwaliteit vastgelegd in de vorm van kenmerken en streefbeelden. Dit ruimtelijk kwaliteitskader dient als belangrijke bouwsteen voor het op te stellen Omgevingsplan Venray. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt getoetst aan het ruimtelijk kwaliteitskader waarin is vastgelegd welke kwaliteiten belangrijk zijn om te behouden en welke ontwikkelingen gewenst zijn. Het ruimtelijk kwaliteitskader vormt ook een inspiratiedocument voor initiatiefnemers en bevat aanbevelingen die helpen om een initiatief zo goed mogelijk in te passen rekening houdend met de omringende waarden.
Regulier kostenverhaal en financiële bijdragen
Door de invoering van de Omgevingswet wijzigt er niets aan het huidige principe dat wij verplicht zijn onze kosten te verhalen bij activiteiten die de wet aangeeft. De wijze waarop dit kostenverhaal plaatsvindt, wijkt wel af van de huidige praktijk onder de Grondexploitatiewet.
Naast deze verplichting tot regulier kostenverhaal bestaat ook de mogelijkheid om financiële bijdragen te vragen aan initiatiefnemers voor diverse soorten voorzieningen, die niet direct het gevolg zijn van de activiteit van het initiatief zelf. Anders dan onder de huidige wetgeving is dit geen vrijwillige maar een verplichte bijdrage.
Het beleid ten aanzien van het kostenverhaal en bijdrage ruimtelijke ontwikkeling, zoals opgenomen in de nota Grondbeleid en de Structuurvisie Bijdrage Ruimtelijke Ontwikkeling, zal daarom worden herijkt met inwerkingtreding van de Omgevingswet. Hiervoor stellen we een programma op waarin de bijdragen en de bestedingsdoelen zullen worden gedefinieerd op basis van deze omgevingsvisie en/of andere omgevingsprogramma’s. Ook is het in sommige gevallen noodzakelijk dat in het omgevingsplan regels over het verhalen van kosten en financiële bijdragen worden opgenomen.
Omgevingsprogramma’s en omgevingsplan
In de omgevingsvisie bundelen we onze ambities en doelen van het omgevingsbeleid voor de lange termijn. De ambities en waarden en de vertaling naar gebieden en thema’s in deze visie vormen de basis, de hoofdzaken van het beleid van de gemeente. In een zogenoemd (omgevings) programma kan dit beleid verder uitgewerkt worden. Daarnaast vertalen we dit beleid naar ruimtelijke regels voor inwoners en bedrijven in het omgevingsplan.
Om de gewenste ambities en beleidsdoelen te bereiken, biedt de Omgevingswet de mogelijkheid om gebiedsgerichte of thematische programma’s op te stellen. In dergelijke programma’s staan maatregelen geformuleerd die leiden tot de gewenste kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Daarbij kan gedacht worden aan een nadere uitwerking in beleidsregels en financiële middelen, maar ook de uitvoering van concrete projecten, communicatie/voorlichting of het sluiten van convenanten. Zowel gebiedsgerichte als thematische programma’s kennen een participatietraject en worden door het college van B&W als uitwerking van de omgevingsvisie vastgesteld. Wanneer deze ingrijpende beleidswijzigingen of investeringsbeslissingen vragen, is dit een bevoegdheid van de gemeenteraad.
De volgende (thematische of gebiedsgerichte) programma’s zijn of worden opgesteld:
- Regionaal: Regionaal Actieprogramma Vrijetijdseconomie Noord-Limburg 2018-2025 (2017) en Uitvoeringsprogramma De gezondste Regio 2020-2023 (2020)
- Visie en actieprogramma Recreatie en toerisme 2026 (2020)
- Omgevingsprogramma Wonen 2022-2026 (2022)
- Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie (2021; onderdeel programma Venray Vergroent)
- Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie (2021; onderdeel programma Venray Vergroent)
- Programma Landelijk gebied (waaronder drie deelprogramma’s)
- Programma /Uitvoeringsagenda Economie (verwacht 2024)
- Uitvoeringsprogramma Schone Luchtakkoord (2022)
- Programma Financiële bijdrage (verwacht 2024)
Bovengenoemde programma’s vloeien grotendeels voort uit eerdere afspraken en lopende beleidstrajecten. Ze zijn dan ook sterk verschillend van elkaar qua opbouw en reikwijdte. We gaan uit van een groeiproces waarbij we de verschillende programma’s beter op elkaar afstemmen en op onze beleidscyclus (lees hier meer over in de volgende paragraaf). Uiteindelijk streven we ernaar om het aantal programma’s te beperken en de bestaande programma’s zo veel mogelijk te bundelen naar de hoofdambities, bijvoorbeeld één integraal programma op gebied van duurzaamheid. Beperking van het aantal programma’s leidt naar verwachting tot een duidelijkere prioritering en meer overzicht, ook voor onze inwoners en bedrijven.
De datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet is 1 januari 2024. De bestaande bestemmingsplannen binnen de gemeente Venray worden vanaf die datum van rechtswege gezien als één omgevingsplan. We hebben vervolgens tot en met 31 december 2032 de tijd om dit omgevingsplan aan te passen aan de eisen van de Omgevingswet. Dit gaan we gefaseerd doen, per deelgebied. In het omgevingsplan worden ook ruimtelijk relevante regels uit verordeningen opgenomen.
Monitoring
De Omgevingsvisie Venray is een dynamisch document. Doordat we met de opgaven in de visie aan de slag gaan, veranderen deze opgaven. Daarnaast kunnen nieuwe inzichten en veranderingen in de maatschappij, de markt en/of wijziging van beleid of regelgeving van rijk of provincie leiden tot noodzakelijke aanpassingen. Om zorg te dragen dat de omgevingsvisie steeds zo actueel mogelijk is, willen we de visie jaarlijks monitoren en evalueren. Hiervoor kijken we ook terug naar de nulmeting (leefomgevingsfoto) die we hebben opgesteld in het kader van de omgevingseffectrapportage. Leidt de uitvoering van onze ambities tot een verbetering van de omgevingskwaliteit, of is het nodig om bij te sturen?
Minimaal éénmaal per vier jaar vindt een integrale herijking van de omgevingsvisie plaats, bij voorkeur in het jaar na de gemeenteraadsverkiezingen. Maar vaker is ook mogelijk, indien zich specifieke opgaven aandienen. Hiertoe ontwikkelen we een cyclisch proces om de gemeenteraad, maar ook onze inwoners en andere partners te betrekken bij nieuwe trends, ontwikkelingen en/of opgaven voor de visie.
De omgevingsvisie is een belangrijk instrument dat sturing geeft aan de ambities en doelen van Venray op de lange termijn. Samen met het omgevingsplan (regels), programma’s (uitvoering) en omgevingsvergunningen (uitvoering) vormt het de beleidscyclus van de Omgevingswet.